احتمالا به دنبال یک جایگزین مناسب شیر مادر برای نوزاد خود می‌گردید، چون شما به خوبی می‌دانید که هیچ جایگزینی نمی‌تواند به طور کامل جای شیر مادر را بگیرد، بنابراین باید گزینه های بیشتری را باید بررسی کنید. در برخی موارد، ممکن است شیر دادن به نوزاد، برای شما امکان پذیر نباشد یا به طور کامل، برای او کافی نباشد. در این شرایط، اغلب شیر خشک به عنوان بهترین جایگزین در نظر گرفته میشود.
شیر مادر حاوی ترکیبات منحصر به فردی است که برای رشد و تکامل بهینه نوزاد ضروری است. اما سوال اینجاست! اگر نوزادی شیر مادر را نخورد و به شیرخشک حساس بود تکلیف چیست؟ مطمئنا پیشنهاد بعدی به شما استفاده از شیر پاستوریزه است، اما اگر نوزادی به شیر حیوانی آلرژی داشته باشد، این اوضاع را چطور باید مدیریت کنیم؟
نگران نباشید، ما در این مقاله قصد داریم بهترین جایگزین شیر مادر را به شما معرفی کنیم. بنابراین اگر حرفهای اطرافیان روی شما تاثیر ندارد و به دنبال دلایل علمی برای تغییر در رژیم غذایی نوزاد خود هستید، باید بگوییم که ما در قصد اثبات چیزی را نداریم.
میخواهیم به شما نشان دهیم که درصورتی که در مواقع ضروری باشید، میتوانید از چه مواد غذایی به عنوان جایگزین شیر مادر برای نوزاد خود استفاده کنید که نه به او آسیب بزنید و نه با اعصاب و روان خود باز کنید.
بهترین جایگزین شیر مادر برای نوزاد
حقیقت این است که شیر خشک به جای شیر مادر بهترین انتخاب است، در صورتی که نوزاد شما حساسیتی به آن ندارد و هم شما و هم کودک، کمال رضایت را دارید.
جدولی برای شما قرار داده‌ایم و به بررسی تفاوت انواع شیرهای جایگزین با شیر مادر پرداخته ایم. در این جدول ملاک اصلی ما مقایسه شیرهای حیوانی مانند شیر گاو، بز یا گوسفند و شیرهای گیاهی مانند شیر سویا، شیر بادام و شیر نارگیل با شیر مادر است.
ماده مغذی | شیر مادر | شیر گاو | شیر خشک | شیر سویا | شیر بادام | شیر نارگیل |
|---|---|---|---|---|---|---|
چربی | 4.4 گرم در 100 میلی لیتر | 3.9 گرم در 100 میلی لیتر | 4.4 گرم در 100 میلی لیتر | 4.6 گرم در 100 میلی لیتر | 5.1 گرم در 100 میلی لیتر | 4.2 گرم در 100 میلی لیتر |
پروتئین | 1.1 گرم در 100 میلی لیتر | 3.4 گرم در 100 میلی لیتر | 1.6 گرم در 100 میلی لیتر | 3.3 گرم در 100 میلی لیتر | 6.1 گرم در 100 میلی لیتر | 1.5 گرم در 100 میلی لیتر |
کربوهیدرات | 7.0 گرم در 100 میلی لیتر | 4.8 گرم در 100 میلی لیتر | 7.0 گرم در 100 میلی لیتر | 7.6 گرم در 100 میلی لیتر | 9.3 گرم در 100 میلی لیتر | 15.6 گرم در 100 میلی لیتر |
کلسیم | 30 میلی گرم در 100 میلی لیتر | 120 میلی گرم در 100 میلی لیتر | 70 میلی گرم در 100 میلی لیتر | 30 میلی گرم در 100 میلی لیتر | 72 میلی گرم در 100 میلی لیتر | 58 میلی گرم در 100 میلی لیتر |
ویتامین A | 65 میکروگرم در 100 میلی لیتر | 35 میکروگرم در 100 میلی لیتر | 500 میکروگرم در 100 میلی لیتر | 50 میکروگرم در 100 میلی لیتر | 50 میکروگرم در 100 میلی لیتر | 3 میکروگرم در 100 میلی لیتر |
ویتامین D | 0.1 میکروگرم در 100 میلی لیتر | 1.6 میکروگرم در 100 میلی لیتر | 10 میکروگرم در 100 میلی لیتر | 2.5 میکروگرم در 100 میلی لیتر | 5 میکروگرم در 100 میلی لیتر | 5 میکروگرم در 100 میلی لیتر |
ویتامین C | 4 میلی گرم در 100 میلی لیتر | 2 میلی گرم در 100 میلی لیتر | 6 میلی گرم در 100 میلی لیتر | 2 میلی گرم در 100 میلی لیتر | 2 میلی گرم در 100 میلی لیتر | 2.4 میلی گرم در 100 میلی لیتر |
آنتی‌بادی‌ها | دارد | ندارد | ندارد | ندارد | ندارد | ندارد |
پره‌بیوتیک‌ها | دارد | ندارد | دارد | دارد | ندارد | ندارد |
هضم | آسان | دشوار برای برخی از نوزادان | آسان | آسان | آسان | آسان |
چه چیزی را جایگزین شیر مادر کنیم؟
یکی از مشکلات که باعث جایگزین کردن شیرمادر میشود این است که نوزاد تمایلی به خوردن شیر مادر ندارد. در این شرایط شیر خشک می‌تواند جایگزین مناسبی برای نوزادان تا یک سال و حتی بیشتر باشد. با این حال به غیر از شیر خشک، جایگزین مناسب شیر مادر چیست؟
در ادامه به شما شیرهایی که به عنوان جایگزین، مرسوم است را به شما معرفی خواهیم کرد، با این حال نظر تخصصی خودمان را برای شما خواهیم گفت:
- شیرهای حیوانی، یکی از گزینه های جایگزین شیر مادر است که بسیار توصیه می‌شوند. شیر حیوانی شامل شیر گاو، بز، شتر، اسب، گاومیش، گوسفند و… است که شیرگاو بیشتر از انواع این گروه مرسوم است. با این حال توصیه جدی در مورد این استفاده از شیر حیوانی برای نوزاد وجود دارد.
شیر حیوانی به طور کلی به عنوان جایگزینی برای شیر مادر توصیه نمیشود! این مورد حتی تا قبل از یک سالگی به عنوان مواد غذایی ممنوعه برای نوزاد تلقی میشود! با اینحال مصرف شیر پاستوریزه شیر گاو یا شیر بز، در زمانی که کودکان نوپا هستند آماده مصرف شیر دیگری غیر از شیر خشک می‌شوند، می‌تواند استفاده شود. این دوران بهترین زمان برای شروع غذای کمکی به کودک است.
- شیرهای گیاهی، نوشیدنی‌هایی هستند که از پایه گیاهان مانند مغزها، دانه‌ها، حبوبات و غلات تهیه می‌شوند. آنها جایگزینی محبوب برای شیر گاو، به ویژه برای افراد گان‌خوار، گیاه‌خوار و کسانی که به لاکتوز یا پروتئین شیر گاو حساسیت دارند، هستند.
- شیر نارگیل، یکی از پیشنهادات غیر لبنی است و برای کودکان مبتلا به آلرژی محصولات لبنی توصیه میشود.
- شیر سویا، دارای نزدیکترین ترکیب مواد مغذی مشابه شیر گاو بوده و برای کودکانی که مبتلا به آلرژی محصولات لبنی هستند گزینه مناسبی است و تقریبا 9- 6 گرم پروتئین در هر فنجان ارائه میدهد.
- شیر بادام، در درجه اول از آب و بادام ساخته میشود و طعم ملایمی دارد. این گزینه برای کودکانی که از سویا و لبنیات اجتناب میکنند مناسب است.
- شیر همپ، با ترکیب آب با دانه های گیاه شاهدانه ساخته شده است. اگر چه این همان گیاهی است که برای ماری جوانا استفاده میشود، امّا مانند ماری جوانا اثر تغییر دهندگی ذهن را ندارد و حاوی اکثر قریب به اتفاق مواد معدنی و ویتامین هایی است که کودک نیاز دارد. این شیر حاوی امگا 6، 3، 9، منیزیم، کلسیم، پتاسیم، آهن و روی است. شیر همپ ارگانیک حاوی قند و کلسترول نیست و عاری از گلوتن است.
با توجه به ویتامین‌ها و مواد معدنی آنها بسیاری از والدین از شیر همپ و شیر نارگیل برای تهیه شیر کودک خود استفاده میکنند.
جایگزین شیر مادر برای کودک یک ساله
شما میتوانید از 12 ماهگی به کودک خود شیر گاو بدهید که جایگزین مناسب شیر مادر است و ویتامین D و کلسیم کافی برای ساخت استخوان های کودک شما را دارد.
کودکان 12 تا 23 ماهه، میتوانند 2 تا 12/3 فنجان لبنیات در روز از جمله شیر، ماست، پنیر، نوشیدنی های سویا و ماست مبتنی بر سویا دریافت کنند. البته برخی از کارشناسان می‌گویند که مصرف بیش از حد شیر گاو می‌تواند بدن را برای جذب آهن مورد نیاز از مواد غذایی سختتر کند.
کودکان باید شیر گاو کم چرب بنوشند و دقت کنید که حتماً شیر گاو پاستوریزه یا در دمای بالا و زمان استاندارد جوشیده باشد.
کودک شما برای این نوشیدنی نیازی به شکر اضافه ندارد. اگر چه انتخاب شیر گاو به عنوان جایگزین شیر مادر برای کودکان یک انتخاب مناسب است، اما با پزشک کودک خود در مورد شیر جایگزین مشورت کنید تا اطمینان حاصل کنید که بهترین انتخاب را دارید.
اگر در کودکان پس از مصرف شیر گاو علائمی مانند بثورات جلدی، ناراحتی معده و اسهال دیدید متوجه خواهید شد که احتمالاً کودک شما به شیر گاو حساسیت دارد و درباره این موضوع با پزشک مشورت کنید.
کودک یک تا دو ساله می‌تواند بین سه چهارم تا یک فنجان شیر مصرف کند. در سه یا چهار نوبت در روز نیز می‌تواند غذا مصرف کند و بهتر است از یک یا دو میان وعده، بین وعده‌های غذایی استفاده کنید. آیا می‌دانید از چند ماهگی نوزاد غذا می خورد؟
جایگزین شیر مادر بعد از دو سالگی
بعد از دو سالگی و با نزدیک شدن به زمان از شیر گرفتن کودک باید وعده‌های غذایی کامل را در برنامه غذایی کودک گنجاند تا کودک بتواند املاح و مواد غذایی مورد نیاز برای رشد خود را دریافت کند.
در سنین 3-1 سالگی باید Iu 600 در هر روز ویتامین D و mg 700 کلسیم در هر روز مصرف شود. البته همچنان باید محصولات لبنی قسمت مهمی از برنامه غذایی کودکان باشد.
اما باید از سبزیجات (نخود فرنگی، کدو) میوه (سیب، موز، هلو) گوشت (مرغ، گوشت گاو و …) غلات و نان به میزان مورد نیاز کودک استفاده شود. با اینکه کودک توانایی هضم غذا را به دست آورده است، اما باید برای شروع از سبزیجات پخته شده، غذای خورد شده و سوپ و فرنی استفاده کنید تا به راحتی قابل هضم باشند.
غذاهای جایگزین شیر مادر
به مرور زمان و با کم شدن یا حذف شیر مادر، برای دریافت مواد معدنی و ویتامین های مورد نیاز کودک، باید از مواد غذایی مفید به جای شیر مادر استفاده کنید. بهتر است که این کار را به موقع انجام دهید تا شاهد توقف رشد کودک خود او نباشید! عدم دریافت مواد ضروری مورد نیاز بدن، افزایش وزن و مشکلات گوارشی از جمله عوارض زود غذا دادن به نوزادان است که بهتر است در مورد آن مطالعه کنید.
از تغذیه جایگزین شیر مادر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شیر، ماست، پنیر و کره
- غذاهایی با غلات
- نان، ماکارونی و برنج
- خربزه، زردآلو، گریپ فروت و کلم پخته و نرم
- تخم مرغ میتوانید بخشی از پروتئین و ویتامین D مورد نیاز کودک را تامین کنید.
- لوبیا، کره بادام زمینی، قطعات کوچک گوشت، مرغ، ماهی بدون تیغ و خرد شده
شما میتوانید از سبزیجات به صورت بخارپز و گوشت به صورت له و نرم شده استفاده کنید و همچنین میوهها را برای استفاده فرزندتان در ظروف تغذیه کودک به صورت پوره یا قطعات ریز در بیاورید و برای آنها سرو کنید.
بهترین شیر جایگزین شیر مادر
همانطور که میدانیم، شیر مادر از بهترین مواد مقوی برای نوزادان است، اما در شرایطی که شیردهی به هر دلیلی امکان‌پذیر نباشد،انتخاب جایگزین شیر مادر برای کودکان اهمیت زیادی پیدا می‌کند.
در این میان، شیر خشک به عنوان رایج‌ترین و در دسترس‌ترین گزینه شناخته میشود.
با این حال، شیر بز و شیر سویا نیز به عنوان جایگزین‌های بالقوه مطرح هستند. انتخاب بهترین جایگزین شیر مادر به عوامل مختلفی از جمله سن، سلامتی و شرایط خاص کودک بستگی دارد.
- شیر خشک با فرمولاسیون‌های متنوع برای سنین مختلف و نیازهای تغذیه‌ای خاص نوزادان تولید میشود. به همین دلیل، در بسیاری از موارد، شیر خشک به عنوان بهترین جایگزین شیر مادر در نظر گرفته میشود.
- شیر بز به دلیل شباهت بیشتر به شیر مادر از نظر ترکیبات، هضم آسان‌تر و احتمال کمتر ایجاد آلرژی، مورد توجه برخی قرار می‌گیرد. با این حال، به خاطر داشته باشید که شیر بز به طور طبیعی فاقد برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری برای نوزادان است.
- شیر سویا منبع غنی از پروتئین و کلسیم است و می‌تواند گزینه مناسبی برای نوزادان مبتلا به آلرژی به شیر گاو باشد. با این وجود، به دلیل وجود فیتات‌ها در شیر سویا، جذب برخی از مواد مغذی مانند آهن و روی در نوزادان ممکن است مختل شود.
بهترین شیرخشک جایگزین شیر مادر
بهترین شیر خشک باید تمام 21 اسید آمینه، ویتامین ها و مواد معدنی لازم را دارا باشد. گفته میشود بسیاری از ادعاهای مطرح شده در مورد شیر خشک های خاص بیشتر براساس بازاریابی برای مصرف کننده است و تفاوت قابل توجهی بین برندهای مختلف وجود ندارد، اما از محتویات اصلی و پایه شیر خشک می‌توان موارد زیر را نام برد:
- شیر خشک مبتنی بر پروتئین شیر گاو: اکثر شیر خشک ها با پروتئین شیر گاو که بسیار شبیه شیر مادر است، تهیه میشود.
- شیر خشک مبتنی بر سویا: اگر کودک شما نمی‌تواند شیر خشک مبتنی بر لبنیات را هضم کند شیر خشک مبتنی بر سویا یک گزینه مناسب است.
- شیر خشک با پروتئین های هیدرولیز شده: در این شیر خشکها، پروتئین ها به قطعات کوچکتر هیدرولیز یا شکسته می‌شوند تا هضم آنها آسان‌تر شود. شیر خشک هیدرولیز شده ممکن است علائم ناراحتی روده را کاهش دهد و این نوع شیر خشک خصوصا برای کودکانی با آلرژی غذایی می‌تواند مناسب باشد. توصیه میکنیم برای انتخاب شیر خشک حتما با پزشک کودک خود مشورت کنید.
آیا شیر خشک جایگزین شیر مادر میشود؟
صریح پاسخ میدهیم که هرگز، شیر خشک جایگزین کاملی برای شیر مادر نیست! اما به چه دلیل؟
- شیر مادر حاوی ترکیبات پیچیده‌ای مانند آنتی‌بادی‌ها، سلول‌های بنیادی و عوامل رشد است که در شیر خشک یافت نمی‌شوند. این ترکیبات برای سیستم ایمنی، رشد و تکامل مغز و سلامت کلی نوزاد ضروری هستند.
- شیر مادر به طور طبیعی هضم میشود و برای نوزادان به راحتی قابل جذب است. شیر خشک ممکن است برای برخی از نوزادان، به خصوص نوزادان نارس یا با مشکلات گوارشی، هضم آن دشوارتر باشد.
- شیر مادر به طور طبیعی عاری از باکتری و آلودگی است و به محافظت از نوزاد در برابر عفونت کمک می‌کند. شیر خشک می‌تواند در معرض باکتری‌ها و سایر آلاینده‌ها قرار گیرد.
- شیردهی فواید عاطفی و روانی برای مادر و نوزاد دارد. این امر به ایجاد پیوند و حس نزدیکی بین مادر و کودک کمک می‌کند.
با این حال، در برخی موارد، شیر خشک ممکن است جایگزینی بسیار ضروری یا مناسب برای شیر مادر باشد برای مثال زمانی که مادر دارای مشکلات پزشکی است و باید دارو مصرف کند و شیردهی به خطر میافتد. همچنین عدم وجود شیر کافی یا فوت غم انگیز مادر که باعث میشود شیر خشک، تنها منبع تغذیه نوزاد شود.
در صورت عدم امکان شیردهی، شیر خشک می‌تواند جایگزینی ایمن و مغذی برای نوزاد باشد. با این حال، مهم است که از شیر خشک با کیفیت بالا استفاده کنید و دستورالعمل‌های آماده سازی و مصرف آن را به دقت دنبال کنید. همچنین، مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه اطفال برای اطمینان از شیر خشک مناسب برای دریافت تمام مواد مغذی مورد نیاز نوزادتان مهم است. لطفا جدی بگیرید!
سخن پایانی
تغذیه با شیر مادر، بهترین هدیه‌ای است که می‌توان به یک نوزاد داد. با این حال، در شرایطی که شیردهی به هر دلیلی امکان‌پذیر نباشد، جایگزین‌های مختلفی برای تغذیه کودک وجود دارد. شیر خشک، به عنوان بهترین جایگزین شیر مادر شناخته میشود که در کنار شیر بز و شیر سویا، هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند.
در این مقاله سعی شده تا درباره انتخاب بهترین شیر جایگزین برای نوزاد و سایر شیرهای گیاهی و حیوانی که میتوانند به عنوان جایگزین انتخاب شود، توضیح داده شد تا بتوانید بهترین جایگزین شیر مادر را برای کودک دلبندتان را بیابید.
